Nhắc đến văn học miền Trung, nhiều người nhớ đến nhà văn Tô Nhuận Vỹ. Tô Nhuận Vỹ đã có 40 năm cầm bút với gần chục tập truyện ngắn, tiểu thuyết và kịch bản sân khấu với gần chục ngàn trang viết nóng bỏng. Bài viết dưới đây Khái quát về Tiểu sử, sự nghiệp, phong cách sáng tác của Nhà văn Tô Nhuận Vỹ
Tiểu sử
– Nhà văn Tô Nhuận Vỹ, tên khai sinh là Tô Thế Quảng, sinh ngày 25 tháng 8 năm 1941 tại xã Vĩnh Xuân, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.
– Ông hiện thường trú tại số 2 Chế Lan Viên, Huế. Là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, ông trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1976.
Quá trình công tác và sự nghiệp
– Tô Nhuận Vỹ học khoa Văn – Sử tại Đại học Sư phạm Hà Nội và bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại trường cấp 3 Hậu Lộc, Thanh Hóa.
Tháng 9/1965, ông vào Nam hoạt động cho đến năm 1975. Trong thời gian này, ông đảm nhiệm các vị trí phóng viên báo Cờ Giải Phóng Thừa Thiên-Huế, kiêm phụ trách cơ sở nội thành, và là cán bộ biên tập tạp chí Văn nghệ Trị Thiên-Huế.
– Từ năm 1976 đến 1990, ông lần lượt giữ các chức vụ Ủy viên Thường vụ, Phó Chủ tịch, Chủ tịch Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên; Tổng biên tập tạp chí Sông Hương; Ủy viên Đoàn Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam; đồng thời là Đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế nhiệm kỳ 1994–1999.
– Giai đoạn 1998–2002, ông đảm nhiệm vị trí Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thừa Thiên-Huế và từ năm 2001 là Ủy viên Ban Đối ngoại Hội Nhà văn Việt Nam.
– Ông nghỉ hưu vào tháng 6/2002, để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học và công tác quản lý văn hóa nghệ thuật.
Tác phẩm
Truyện ngắn: Người Sông Hương (1970);
Em bé làng đảo (1971);
Làng thức (1973);
Tiểu thuyết
Dòng sông phẳng lặng (3 tập, xuất bản năm 1974);
Ngoại ô (1982);
Phía ấy là chân trời (1988);
Vùng sâu (tiểu thuyết, 2012);
Bản lĩnh văn hóa (các bài báo và tiểu luận, 2014)…;
Tiểu thuyết đã được chuyển thành phim Ngoại ô, Dòng sông phẳng lặng.
Phong cách sáng tác
Tô Nhuận Vỹ là cây bút đặc sắc của văn học Việt Nam đương đại, nổi bật với cả truyện ngắn và tiểu thuyết. Tác phẩm của ông mang đậm tính hiện thực lịch sử, gắn liền với những biến động của cuộc sống miền Trung, đặc biệt là Thừa Thiên Huế. Trong các truyện và tiểu thuyết, nhà văn thường khai thác đời sống đời thường, những con người bình dị nhưng giàu lòng yêu nước, tinh thần kiên cường và ý chí vươn lên trước khó khăn.
Phong cách của Tô Nhuận Vỹ đặc biệt chú trọng đến tâm lý nhân vật, thường sử dụng độc thoại nội tâm và lối kể giàu chất tự sự, giúp người đọc thấu hiểu sâu sắc những suy nghĩ, cảm xúc của từng nhân vật. Ngôn ngữ ông giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức biểu cảm, đôi khi pha sắc màu dân gian, tạo nên sự gần gũi và chân thực.
Đặc biệt, nhà văn luôn kết hợp giữa bối cảnh lịch sử và đời sống cá nhân, xây dựng những bức tranh toàn cảnh nhưng vẫn tập trung vào số phận con người, từ chiến sĩ, học sinh, dân thường đến những mảnh đời gặp sóng gió. Sau 1975, ông tiếp tục quan tâm tới những xung đột xã hội và các vấn đề hậu chiến, thể hiện qua các tiểu thuyết như Ngoại ô hay Phía ấy là chân trời.
Nhìn chung, phong cách của Tô Nhuận Vỹ là sự hòa quyện giữa hiện thực lịch sử, tâm lý nhân vật sâu sắc và ngôn ngữ dung dị, giàu sức gợi, tạo nên một thế giới văn học vừa gần gũi, vừa nhiều suy tư nhân văn.
Giải thưởng
– Giải thưởng loại A của UBND tỉnh Bình Trị Thiên cho tiểu thuyết Ngoại ô.
– Giải thưởng Cố Đô hạng A cho tiểu thuyết Phía ấy là chân trời và nhiều giải thưởng khác.
– Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2012.
