Nguyễn Ngọc Tư là một trong những nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam đương đại, được biết đến với giọng văn mộc mạc, bình dị và sâu sắc, đậm chất Nam Bộ. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ về cuộc đời, sự nghiệp, phong cách và những thành tựu nổi bật của Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.
Tiểu sử và cuộc đời
– Nguyễn Ngọc Tư là một trong những tác giả gắn bó sâu sắc với quê hương.
– Chị sinh ra và lớn lên tại vùng sông nước Cà Mau, chị là một cô gái nông dân bình thường trước khi bén duyên với văn chương. Chính nhờ sự khuyến khích của cha và lòng đồng cảm sâu sắc với những số phận con người lam lũ, vất vả trong cuộc sống là nguồn động lực, cảm hứng sáng tác văn học của Nguyễn Ngọc Tư.
– Là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam và được công nhận là một hiện tượng văn học đặc biệt ở Nam Bộ, đại diện cho sự mộc mạc và bình dị của thôn quê.
Sự nghiệp sáng tác và Thành tựu nổi bật
Sự nghiệp của Nguyễn Ngọc Tư là hành trình thầm lặng nhưng đầy bứt phá, với nhiều tác phẩm gây tiếng vang và đạt các giải thưởng danh giá trong nước và quốc tế.
– Giai đoạn định hình (trước 2005):
+ Tập truyện ngắn đầu tay “Đổi thay” (trên tạp chí Văn nghệ Cà Mau) chưa tạo được tiếng vang lớn.
+ “Ngọn đèn không tắt” đánh dấu bước ngoặt, đưa tên tuổi chị đến với đông đảo độc giả, mang về các giải thưởng quan trọng:
- 2000: Giải Nhất cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần 2.
- 2002: Giải Mai Vàng hạng mục Nhà văn xuất sắc.
- 2003: Giải B Hội Nhà văn Việt Nam; là một trong Mười nhân vật trẻ xuất sắc tiêu biểu của năm 2002.
– Giai đoạn đỉnh cao và vươn tầm quốc tế (2005 trở đi):
+ “Cánh đồng bất tận” (2005): là tên một tập truyện ngắn phát hành năm 2005 của Nguyễn Ngọc Tư, nhận Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam (2006). Đặc biệt, tác phẩm này được dịch và xuất bản tại Hàn Quốc (2007) và đạt Giải thưởng LiBeraturpreis 2018 do Hiệp hội Quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin tại Đức (Litprom) bình chọn.
+ 2008: Chị vinh dự nhận Giải thưởng Văn học ASEAN cho cả hai tác phẩm “Ngọn đèn không tắt” và “Cánh đồng bất tận”.
+ 2019: Được tạp chí Forbes Việt Nam vinh danh trong Top 50 người phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam 2018.
+ Đa dạng thể loại: Ngoài truyện ngắn, chị còn sáng tác tản văn (“Hành lý hư vô,” “Gáy người thì lạnh”), tiểu thuyết (“Sông”) và thơ (“Chấm”).
+ Các tác phẩm truyện ngắn khác tiêu biểu: “Ông ngoại”, “Biển người mênh mông”, “Giao thừa”, “Nước chảy mây trôi”, “Cái nhìn khắc khoải”, “Khói trời lộng lẫy”, “Không ai qua sông”, “Cố định một đám mây”.
Phong cách sáng tác đặc trưng
Phong cách Nguyễn Ngọc Tư là sự hòa quyện độc đáo giữa chất liệu miền Tây sông nước và chiều sâu nhân văn.
– Tính gần gũi, bình dị và chân thật:
+ Chị xem viết văn như một cách để giải tỏa và chiêm nghiệm, nên nội dung các tác phẩm thường lấy cảm hứng từ cuộc sống đời thường, dễ dàng đi vào lòng người đọc.
+ Sức hút đặc biệt nằm ở khả năng biến những câu chuyện nhỏ bé, giản dị thành những tác phẩm có sức lay động lớn.
– Giọng văn đậm chất Nam Bộ:
+ Mềm mại, dịu dàng, nhưng đồng thời chứa đựng sự sâu cay khi phản ánh số phận và bi kịch cuộc sống con người.
+ Sử dụng phương ngữ đặc trưng một cách tinh tế và triệt để, tạo nên bản sắc riêng và gợi cảm giác thân thuộc, chân thật cho độc giả.
– Nội dung thấm đẫm bản sắc miền quê và lòng nhân ái:
+ Tác phẩm thường xoay quanh tình yêu làng, đất đai, và đặc biệt là tình cảm chân thành, hồn nhiên của con người miền Tây, dù họ phải đối diện với muôn vàn khó khăn.
+ Ngôn từ dân dã, bắt nguồn từ đời sống hằng ngày, khiến người đọc cảm nhận được sự xót xa và cảm động.
– Tính độc đáo trong sáng tạo: Giống như nhận định “nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo”, Nguyễn Ngọc Tư mang đến một phong cách không lẫn vào đâu được, chinh phục trái tim nhiều thế hệ độc giả.
Những lời bình, nhận định về Nguyễn Ngọc Tư
+ Giáo sư Stefan Jonsson: “Trong các truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư xuất hiện một thế giới duyên dáng, không cưỡng lại được, và tuyệt vọng”
+ Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư: “Tôi nghĩ, nếu vẽ một biểu tượng của nghề viết mà tôi đang đeo đuổi, tôi sẽ vẽ hình ảnh của giọt nước mắt, hay gần giống như thế, bởi văn học vẫn còn rào cản ngôn ngữ”.
+ Giáo sư Trần Hữu Dũng: “Trong văn chương Nguyễn Ngọc Tư, chúng ta, ở khắp mọi phương trời, tìm lại được cái quê hương đích thực trong tâm tưởng, những tình tự ngủ quên trong lòng mình, những kỷ niệm mà mình tưởng như không ai chia sẻ”.
+ Lemt trên Goodreads: “Những tản văn của cô Tư, có lẽ không nên đọc quá nhiều cùng một lúc. Chỉ nên đọc từng mẩu truyện nhỏ từ từ. Như thưởng thức một ly trà. Nếu quá tham lam thì đầu lưỡi sẽ đắng ngắt, vì lẽ ấy sẽ không thể biết trà ngon. Đọc văn cô Tư giống như uống trà. Bởi uống trà là một thói quen của biết bao thế hệ, nhưng không phải ai cũng biết uống. Những câu chữ, những câu chuyện của cô, đọc thấy rất gần gũi mà không nhàm chán, nếu biết đọc. Giọng văn của cô để lại chút hoang hoải như dư vị đắng của trà nơi đầu lưỡi. Đủ để lòng người tĩnh tại. Đủ để những bộn bề tạm lắng xuống. Nhưng cũng vì cái hoang hoải ấy nếu cứ kéo dài liên tục sẽ làm lòng trĩu nặng. Thế nên người ta chỉ nên nhấm nháp từ từ cái buồn bảng lảng ấy. Uống trà không thể vội. Và đọc Nguyễn Ngọc Tư cũng thế.”
Nguyễn Ngọc Tư, bằng tài năng, sự lao động nghiêm túc và trái tim nhân ái, đã khắc họa một cách chân thực và sâu sắc bức tranh đời sống miền sông nước. Chị là một trong những tiếng nói quan trọng, góp phần làm phong phú nền văn học đương đại Việt Nam và đưa văn học Việt Nam ra thế giới.
