Ngô Tất Tố là một trong những cây bút xuất sắc của trào lưu văn học hiện thực phê phán ở Việt Nam trước năm 1945. Ông để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc qua những tác phẩm nổi tiếng như Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình, Lều chõng… Bài viết dưới đây sẽ làm rõ về Tiểu sử, sự nghiệp, phong cách sáng tác của nhà văn Ngô Tất Tố.
Tiểu sử
– Ngô Tất Tố sinh năm 1893, mất ngày 20 tháng 4 năm 1954, là một nhà văn, nhà báo, học giả nổi tiếng trong giai đoạn nửa đầu thế kỷ XX.
– Ông từng sử dụng nhiều bút danh như: Bắc Hà, Thiết Khẩu Nhi, Thục Điểu, Lộc Đình, Phó Chi, Tuệ Nhơn, Hy Cừ…
– Ông sinh ra tại làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay là thôn Lộc Hà, xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội) trong một gia đình Nho học. Cha ông là Ngô Thanh Tiến, còn ông nội là Ngô Văn Thông (thường gọi là cụ Tú Thông), một nhà Nho có tiếng trong vùng.
– Ngô Tất Tố là con thứ hai, nhưng giữ vai trò trưởng nam trong gia đình có bảy anh chị em.
– Từ nhỏ, ông đã được tiếp xúc với nền giáo dục Nho học.
– Năm 1898, ông bắt đầu học chữ Hán với ông nội, sau đó theo học ở nhiều làng quê trong vùng.
– Năm 1912, ông học thêm chữ Pháp và tham dự các kỳ thi Hán học do triều Nguyễn tổ chức. Dù thi Hương hai lần nhưng không đỗ, ông vẫn nổi tiếng vì từng đỗ đầu kỳ khảo hạch toàn tỉnh Bắc Ninh năm 1915, được gọi là “đầu xứ Tố”.
Sự nghiệp Ngô Tất Tố
– Năm 1926, Ngô Tất Tố ra Hà Nội làm báo, bắt đầu viết cho An Nam tạp chí – một tờ báo tiến bộ lúc bấy giờ. Tuy nhiên, do khó khăn tài chính, tờ báo phải tự đình bản sau một thời gian ngắn hoạt động.
– Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ông tích cực tham gia cách mạng, trở thành ủy viên Ủy ban Giải phóng xã Lộc Hà – quê hương ông.
– Đến năm 1946, ông gia nhập Hội Văn hóa Cứu quốc và lên Việt Bắc tham gia kháng chiến chống Pháp.
– Trong thời gian này, Ngô Tất Tố giữ nhiều trọng trách: Chi hội trưởng Chi hội Văn nghệ Việt Bắc, công tác tại Sở Thông tin Khu XII, đồng thời viết cho các báo như: Cứu quốc Khu XII, Thông tin Khu XII, Cứu quốc Trung ương, Tạp chí Văn nghệ… Ông cũng tiếp tục sáng tác và nghiên cứu văn học trong thời gian hoạt động cách mạng.
– Năm 1948, tại Đại hội Văn nghệ toàn quốc lần thứ nhất, ông được bầu làm ủy viên Ban Chấp hành Hội Văn nghệ Việt Nam.
– Bên cạnh sự nghiệp báo chí và sáng tác, Ngô Tất Tố còn là một học giả uyên bác, có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị về triết học, văn học cổ và văn hóa dân gian, góp phần làm phong phú kho tàng học thuật Việt Nam.
Tác phẩm tiêu biểu
Ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị thuộc nhiều thể loại tiêu biểu như:
– Các tiểu thuyết: Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940) …
– Các phóng sự: Tập án cái đình (1939); Việc làng (1940) …
=> Trong đó, Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố.
Phong cách sáng tác
– Ngô Tất Tố là một trong những cây bút tiêu biểu của trào lưu văn học hiện thực phê phán trước Cách mạng Tháng Tám 1945. Qua các tác phẩm nổi tiếng như Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình, Lều chõng…, ông thể hiện tình yêu thương và sự đồng cảm sâu sắc với số phận cơ cực của người nông dân dưới chế độ thực dân nửa phong kiến.
– Với lối miêu tả sinh động, hình ảnh chân thực và giàu sức gợi, các tác phẩm của ông không chỉ vạch trần sự bất công, thối nát và tàn nhẫn của tầng lớp thống trị, mà còn tôn vinh vẻ đẹp tiềm ẩn, phẩm chất nhân văn, lòng chính trực của những con người bình dị. Ngòi bút của ông vừa mang tính tố cáo mạnh mẽ, vừa chan chứa tính nhân đạo sâu sắc, khiến người đọc không chỉ cảm thông mà còn trăn trở, suy ngẫm về hiện thực xã hội.
